DAR ORŁÓW. W cieniu Orłówki

Ze wstępu Autora

Tuż przed wybuchem I wojny światowej dwaj bracia, księża: Wojciech i Józef Orłowie z Kamionki Małej w rodzinnym osiedlu Maliniska przy południowo-zachodnim podnóżu wzgórza Orłówka/Jastrząbka, ufundowali i przy pomocy mieszkańców sąsiednich wsi zdążyli wybudować w stanie surowym kamienną kaplicę.

Kaplica poświęcona została 16 lipca 1918 r. W czasie swego powstawania stała się materialnym świadkiem rozpadu „przymierza trzech czarnych orłów” i odzyskania przez Polskę niepodległości.

Pierwszy pomysł napisania krótkiej historii kaplicy w Maliniskach oraz życiorysu jej fundatorów, księży Józefa i Wojciecha, pojawił się w 2014 r. z okazji 100. rocznicy wybuchu I wojny światowej. Zamiar ten udało się zrealizować w 2018 r. 16 lipca tegoż roku, będąc zaproszonym przez ks. kan. Stanisława Węgrzyna – proboszcza z Kamionki Małej – z kazaniem do Malinisk na odpust, miałem zgromadzone parę notatek z dokumentów archiwalnych. Przemyślenia przed kazaniem zebrałem w taki sposób, że później – po ostatecznym rozwinięciu tematu – powstała pierwsza część niniejszej książki, którą nazwałem: Dar Orłów.

Wspomniany odpust przypadł dokładnie w setną rocznicę poświęcenia przez księży fundatorów kaplicy pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Maliniskach. Jako że kaplica należy do parafii w Kamionce Małej, więc wprowadzeniem do Dar Orłów jest krótka historia tej wioski do przełomu XIX i XX w. Przy okazji podałem wypis ochrzczonych pochodzących z rodzin Orłów, najpierw z parafii Ujanowice, a następnie z Kamionki Małej.

Wspomniałem też ks. Antoniego Brandta – pochodzącego z miejscowości Orłów koło Mielca – później wieloletniego proboszcza w Kamionce Małej. Wspomagał on bowiem księży Wojciecha i Józefa w trosce o duszpasterstwo przy powstałej świątyni. Jego życiorys zamieszczony w tej książce opracował ks. Józef Trela ze Żmiącej. Oddzielnie umieściłem życiorysy księży Orłów, które mają dalej swoje dopełnienie w postaci listów, tak samych fundatorów kaplicy, jak i ks. Brandta; księży dziekanów dekanatu ujanowickiego: Ernesta Christa i Bernarda Dziedziaka oraz proboszcza z Żegociny – ks. Wojciecha Białasa. Wspomniani zostali też bratankowie księży fundatorów, bracia: Stanisław i Marian Orłowie. Wychowani zostali już w wolnej Polsce. W czasie II wojny światowej byli żołnierzami gen. Andersa i gen. Maczka. Marian Orzeł, w przeciwieństwie do brata Stanisława, szczęśliwie z wojny powrócił, a że był stolarzem, to do wspomnianej kaplicy jako dar wykonał ławki oraz chór.

Zwróciłem również uwagę na rodzinę Orłów w Ujanowicach: Wincentego wraz z bratem Józefem (który był lekarzem podobnie jak jego syn Zygmunt). Na końcu podałem pierwszy inwentarz kaplicy. Po śmierci Orłów zajmował się nią ich bratanek Aleksander Orzeł. Wiele serca w jej utrzymanie wkładała jego córka Krystyna (zmarła 22.04.2020 r.). Obecnie kaplicą tą opiekują się nadal Jan i Barbara Daniel oraz rodzina Kaniów (kolejne pokolenia w Maliniskach).