WYBRANE DYLEMATY EDUKACJI XX i XXI wieku

Opis

WYBRANE DYLEMATY EDUKACJI XX i XXI wieku

Nauka w szkołach powinna być prowadzona w taki sposób, aby uczniowie uważali ją za cenny dar, a nie za ciężki obowiązek – to piękna myśl Alberta Einsteina powinna być także myślą przewodnią wszystkich placówek edukacyjnych. Tymczasem współczesna rzeczywistość szkolna powoduje, że dla większości uczniów kształcenie jest mozolnym i często mało produktywnym czasem. Nie jest to dar, a udręka i stracony czas. Pedagodzy zajmujący się metodyką nauczania stale szukają odpowiedzi na pytanie co zrobić, aby edukacja dawała większe efekty nie tylko w zakresie nabywania wiedzy, ale i wychowania? Badacze zauważają, że edukacja ma charakter wieloetapowy, interdyscyplinarny i dotyczy całego życia, nie tylko okresu kiedy dziecko pobiera naukę w szkole. Jednym z jej głównych celów winno być przygotowanie człowieka do nauki przez całe życie, do wypełniania ról społecznych. Samo nabywanie wiedzy, bez umiejętności jej wykorzystania dla dobra społecznego wydaje się nie mieć sensu. W publikacji pod tytułem Wybrane dylematy edukacji XX i XXI wieku, pod redakcją naukową Renaty Matusiak, Karoliny Sigdy, Konrada Kozioła młodzi badacze podejmują próbę omówienia wybranych problemów edukacji.
Praca zbiorowa składa się z 15 artykułów naukowych podzielonych na trzy części: historia i filozofia edukacji, edukacja medialna i rodzina w procesie edukacji, prawne aspekty edukacji.

W części historia i filozofia edukacji zostały zamieszczone następujące treści tematyczne: Przemiany w szkolnictwie powszechnym w latach 1926-1932, Tolerancja (?) wobec odmienności narodowych w przestrzeni, Diagnoza sytuacji ucznia podstawą procesu edukacyjnego. W części drugiej pt. edukacja medialna i rodzina w procesie edukacji autorzy prezentują następujące teksty: Istotna rola rodziny i nauczyciela w procesie edukacji i wychowywania, Wychowanie i edukacja w zakresie zapobiegania zachowaniom ryzykownym dzieci i młodzieży, Edukacja i wychowanie w przestrzeni mediów społecznościowych, Edukacja medialna w cyberprzestrzeni jako część procesu dydaktyczno-wychowawczego, Cyberprzestrzeń – źródło rozwoju czy zagrożenia dla współczesnej edukacji, „Generacja Z” jako wyzwanie dla edukacji medialnej. W części ostatniej dotyczącej prawnych aspektów edukacji badacze omawiają problematykę:

Prawne formy przeciwdziałania przemocy w rodzinie i edukacja prawna w tym zakresie, Postępowanie w sprawach nieletnich – rola i zadania szkoły, Współpracę szkoły z sądami rejonowymi – wydziałami rodzinnymi i nieletnich-wybrane zagadnienia, Sytuacja prawna i edukacyjna dziecka w szkole – wybrane zagadnienia, Rola i znaczenie kuratora sądowego w kontekście obowiązków i zadań w ustawie Prawo oświatowe, Prawne aspekty awansu zawodowego nauczyciela – wybrane zagadnienia. Publikacja podkreśla, że edukacja w Polsce to nie tylko obszar działań mających na celu przekazać jednostce wiedzę, ale cały wachlarz działań wychowawczych, co czytając artykuł mgr Karoliny Sigdy dotyczący przemian w szkolnictwie powszechnym w latach 1926-1932 zauważamy także w przeszłości oświaty. Współczesne problemy mają bardzo wyraźne połączenie z dylematami edukacji w przeszłości, gdyż aby je rozwiązać należy podjąć wieloaspektowe i skoordynowane działania dydaktyczno-wychowawcze na linii rodzina- szkoła-dziecko oraz poszerzyć współpracę szkoły z rodzicami w zakresie trudności edukacyjnych. Kolejne artykuły wskazują na diagnozę jako element mający na celu doprecyzowane zagadnień jakie powinny zostać poddane dalszym działaniom edukacyjnym. Należy uwzględnić rolę rodziny jako środowiska wychowawczego dziecka i jego współpracę ze szkołą, co jest podstawą efektu synergii w procesie kształcenia dziecka. W proponowanej monografii redaktorzy i autorzy prac omawiają edukację medialną, w szczególności uwzględniając cyberprzestrzeń i Internet jako źródło wyzwań pedagogicznych.

Podkreślają, iż istnieją różne typy zagrożeń i niebezpieczeństw, związanych z uzależnieniem od mediów, pornografią, hazardem, przemocą, kradzieżą własności intelektualnej, mową nienawiści, mobingiem, alienacją, utratą relacji osobowych w rodzinie, ect. Jako pozytywną stronę korzystania ze świata wirtualnego wymieniają możliwości dotyczące kształcenia na odległość, nieograniczony dostęp do cennych źródeł wiedzy: biblioteki elektroniczne czy też kontakt z ludźmi bez barier czasowych, kulturowych czy odległości. Pokolenie „generacji” Z, czy pokolenie „Google” charakteryzuje się nie tylko powierzchownością i łatwością w zdobywaniu wiedzy, informacji, ale ma też to przełożenie na życie realne: w krótkim czasie chcą osiągnąć jak najwięcej korzyści, bez wytężonej pracy czy działań wymagających dużego zaangażowania i wysiłku. W części dotyczącej prawnych aspektów edukacji doświadczeni praktycy opisują możliwości współpracy pomiędzy szkołą a organami sprawiedliwości, czyli np. sądami, czy reprezentującymi sądy- kuratorami sądowymi. Z uwagi na poszerzające się trudności wychowawcze, których wynikiem często są zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży taka współpraca jest nie tyle nieunikniona, ale konieczna. W Polsce jak i innych krajach Europy edukacja jest obszarem regulowanym prawnie. Proponowane teksty nie tylko obrazują sytuacje i prawa dziecka w szkole, wymaganą reakcję szkoły w przypadku podejrzenia przemocy domowej stosowanej wobec dziecka (często to nauczyciele jako pierwsi poza środowiskiem rodzinnym zauważają, że dziecko jest ofiarą przemocy), ale też regulacje prawne zawodu nauczyciela – w szczególności jego awansu i wymagań jakie winien spełniać, aby optymalnie sprawować powierzone zadania w szkole.

Albert Camus pisał, że Szkoła przygotowuje dzieci do życia w świecie, który nie istnieje. Tymi słowami można podsumować wszystkie dylematy współczesnej edukacji i fakt jak wiele należy zrobić, aby działania rodziny, szkoły, organów oświaty były bardziej efektywne i dawały uczniom pełnie umiejętności do życia w społeczeństwie.

Zapraszamy do lektury!
Redaktorzy:
Renata Matusiak, Karolina Sigda, Konrad Kozioł